Jezelf kunnen zijn, het klinkt vanzelfsprekend, maar dat is het vaak niet. Zowel in de dierenwereld als bij mensen komt het voor dat we ons anders voordoen dan we ons werkelijk voelen.
Wat dieren ons laten zien
In de natuur doen dieren dit soms uit noodzaak. Vooral wanneer ze ziek of verzwakt zijn, proberen ze zich sterk te houden. Het is een overlevingsstrategie: de zwakste van de groep loopt het meeste gevaar. In mijn carrière heb ik vaak meegemaakt dat dieren zich heel anders voordeden dan ze zich eigenlijk voelden.
Bij sommige diersoorten is het zelfs zo dat als je signalen van ziekte ziet, het vaak al (bijna) te laat is. Daarom is alertheid cruciaal. Als trainer moest ik soms direct een dierenarts inschakelen, omdat elke minuut het verschil kon maken tussen leven en dood. Dieren laten daarmee zien hoe belangrijk het is om achter het masker te kijken – en dat wat je ziet, niet altijd de waarheid is.
Tijdens trainingen merkte ik iets bijzonders: dieren die vertrouwen voelen, zijn gewoon zichzelf. Zonder masker, zonder toneelstuk. Dat is het moment waarop echte connectie ontstaat.
En hoe zit dat bij mensen?
Mensen doen zich ook vaak anders voor. Soms om te voldoen aan verwachtingen, soms om zichzelf te beschermen. Maar anders dan bij dieren is het bij ons meestal geen kwestie van overleven. Toch kost het ons enorm veel energie om steeds een rol te spelen.
Op de werkvloer zie je dit duidelijk terug. Wanneer medewerkers niet zichzelf kunnen zijn, remt dat hun creativiteit, hun energie en hun werkplezier. Ze laten slechts een deel van hun kunnen zien. Maar zodra mensen zich vrij voelen om écht zichzelf te zijn, gebeurt er iets bijzonders:
- hun motivatie groeit vanzelf,
- nieuwe ideeën borrelen op,
- en de samenwerking wordt sterker en authentieker.
De rol van een manager
Als manager of teamleider heb je hierin een sleutelrol. Het begint met een veilige omgeving creëren waarin mensen zichzelf durven laten zien. Dit vraagt om vertrouwen, open communicatie en soms ook een spiegel voorhouden. Want net als bij dieren geldt: alleen als iemand zich veilig voelt, laat hij of zij zijn ware gezicht zien.
En juist dat is de plek waar groei, innovatie en werkplezier samenkomen.
